Ένας πόλεμος στον οποίο οι ιδεολογίες δεν έχουν θέση.

Aρχική δημοσίευση: www.enallaxnews.gr 24/11/2010

Είναι πολλά τα χρόνια που το χρηματοπιστωτικό σύστημα παγκοσμίως ισχυροποιούσε τη θέση του εβρισκόμενο σε σχέση συμβιωτική με τα κράτη και οργανισμούς όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα κράτη μέχρι και το 2008 δανείζονταν από τις λεγόμενες αγορές με χαμηλά επιτόκια ανεξαρτήτως ελλειμάτων και πιστοληπτικών δυνατοτήτων. Όλα αυτά όμως μέχρι το 2008. Η παγκόσμια πιστωτική κρίση άνοιξε τους ασκούς του αιόλου και η σχέση κρατών-οργανισμών και αγορών έγινε ταραχωδης. Οι αγορές άρχισαν να αιμοδοτούν τα κράτη ανάλογα με την πιστοληπτική δυνατότητα του καθενός η οποία καθορίζεται από διάφορους παράγοντες με κορυφαίο ίσως το έλλειμα.

Πρόκειται λοιπόν για μια κρίση εμπιστοσύνης που έχει εξελιχθεί πλέον σε μάχη που ξεπερνά την πολιτική και μπορεί να χαρακτηριστεί έως και συστημική. Η κρατική κυριαρχία που ήταν αδιαμφισβήτητη μέσα στο παγκόσμιο σύστημα, πλέον μοχθεί να διατηρήσει τον παλιό ρόλο του ρυθμιστή του συστήματος αυτού, με τις ελεύθερες αγορές πλέον να χρεώνουν πανάκριβα την πιστωτική στήριξη σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιρλανδία που εμφανίζουν μεγάλα ελλέιματα όπως και άλλα οικονομικά προβλήματα, σπρώχνοντας τις προς τη χρεωκοπία. Με αυτό τον τρόπο το χρηματοπιστωτικό σύστημα στην εποχή της παγκοσμιοποιημένης ελεύθερης οικονομίας αμφισβητεί τους αδύναμους παίκτες που συμμετέχουν σ’αυτή και στα πλαίσια της αύξησης της ισχύος του επιχειρεί να χτυπήσει και τη νομισματική σταθερότητα του Ευρώ.

Για να διατηρηθούν τα κράτη και οι διάφοροι οργανισμοί οικονομικά ζωντανοί στον πόλεμο αυτό, οφείλουν να επιδείξουν προσήλωση στο στόχο τους που είναι η ενεργή συμμετοχή τους στη λειτουργία του παγκοσμιοποιημένου οικονομικού παιχνιδιού. Πιθανή έξοδος απ’το ‘παιχνίδι’ αυτό μέσω χρεωκοπίας, αναδιάρθρωσης χρεών ή συμμαχίας με εξωσυστημικούς παίκτες, σημαίνει και οικονομική αποξένωση του αντίστοιχου κράτους ή οργανισμού. Το παιχνίδι λειτουργεί με όρους οικονομικού φιλελευθερισμού αποκλείοντας με τρόπο ...δικτατορικό οποιαδήποτε άλλη πολιτική επιλογή ή εφαρμογή διαφορετικής ιδεολογίας. Στα πλαίσια αυτά ο Ομπάμα στις ΗΠΑ τιμωρείται για την κεϋνσιανή κρατοκεντρική κατεύθυνση της οικονομίας του. Η Μέρκελ από την άλλη παρόλο που προσπαθεί να διατηρήσει την ισχύ της ΕΕ στο παιχνίδι αυτό σώζοντας με συγχρηματοδοτούμενα πακέτα αυτούς που δέχθηκαν τα πυρά του χρηματοπιστωτικού συστήματος (Ελλάδα-Ιρλανδία), κάνει ταυτόχρονα πολλά βήματα πίσω. Αυτό γιατί επιθυμεί ταυτόχρονα να ανταποκριθεί και στις φωνές από την εσωτερική πολιτική σκηνή της Γερμανίας που την καλούν να απομακρύνει τη Γερμανία από την ΕΕ. Η αμφιταλάντευσή της όμως εγκυμονεί κινδύνους για το Ευρωπαϊκό εγχείρημα, το οποίο λόγω συσσώρρευσης ισχύος, μπορεί να αποτελέσει ανάχωμα στις ‘επεκτατικές’ διαθέσεις των αγορών που επιθυμούν αδύναμα απομονωμένα κράτη-παίκτες. Η Ελλάδα για παράδειγμα θα βρισκόταν σε πολύ χειρότερη θέση αυτή τη στιγμή αν δε βρισκόταν εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης, με το δάνειο που της χορήγησαν τα κράτη της ΕΕ και το Δ.Ν.Τ. που λειτουργεί και αυτό πυροσβεστικά υπέρ των αδύναμων οικονομιών να αποτελεί μοναδική επιλογή αν ο μακροπρόθεσμος στόχος είναι η οικονομική επιβίωση και μετέπειτα ανάπτυξη. Σε κάθε πόλεμο η δυνατότητα επιλογής είναι πολυτέλεια. Η επιλογή της Ελλάδας μπορεί να την επιβαρύνει επί του παρόντος, αλλά είναι υπερπολυτελής συκριτικά με όλες τις εναλλακτικές επιλογές.

Οι παραδοσιακές ιδεολογίες στην Ελλάδα στα πλαίσια ενός οικονομικού πολέμου δεν έχουν πλέον πολιτικό περιθώριο να εκφραστούν, αλλά παρόλα αυτά έχουν προσαρμοστεί στις ιδιαίτερες αυτές συνθήκες παράγοντας ακατάπαυστα έναν ανούσιο πολιτικά λόγο. Τον ‘αντιμνημονιακό’ λόγο.

Η Ελλάδα στα πλαίσια αυτού του πολέμου έχει αναγκαστεί να παραχωρήσει την οικονομική της αυτοκυριαρχία στους κοντινότερους συμμάχους που θα μπορούσαν να τη βοηθήσουν. Τα κορυφαία πολιτικά κόμματα όμως με όχημα την εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας για ορισμένους και τις απώλειες του πολέμου (μισθωτοί) για άλλους, αρνούνται τη βοήθεια αυτή παράγοντας ένα στείρο πολιτικό λόγο που δεν αντιπροτείνει τίποτα. ‘Αντιμνημόνιο χωρίς βιώσιμη αντιπρόταση’ θα μπορούσε να είναι ο τίτλος της εκστρατείας του βαθέως και «σοσιαλιστικού» ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ, του ΛΑΟΣ, του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ. Η αριστερά σε όλες τις εκφάνσεις της (συμπεριλαμβανομένου του βαθέως ΠΑΣΟΚ) διανύει την πιο στείρα πνευματικά περίοδό της σε μια εποχή που ο εναλλακτικός διαυγής της λόγος θα μπορούσε να βρίσκει λύσεις απ’το να εγκλωβίζεται κοντόφθαλμα πίσω απο μια θεωρητική προστασία των δικαιωμάτων των μισθωτών. Ακόμα και η νεοεισελθής στην πολιτική σκηνή Δημοκρατική Αριστερά, αν και δείχνει πολύ ενθαρρυντικά σημάδια ρεαλισμού και αντίληψης της κατάστασης στη σωστή της διάσταση, εγκλωβίζεται στην παραδοσιακή ταξική αντίληψη της κοινωνίας, θέλει να υπερασπιστεί τους μισθωτούς και με αυτό τον τρόπο εγκλωβίζεται στο δίκαιο αλλά μη ευκταίο των αιτημάτων της. Καταλαβαίνει κανείς του λόγου το αληθές όταν παραδοσιακές εφημερίδες της αριστεράς όπως η «Αυγή» κυκλοφορούν με μαύρα εξώφυλλα καταδίκης χωρίς αντιπρόταση. Από τη δεξιά πλευρά του σπέκτρουμ, ο λόγος της δεξιάς στην Ελλάδα που στηρίζεται στην εκχώρηση κρατικής κυριαρχίας και στις άτοπες εναλλακτικές επιλογές, απλά διογκώνει το πρόβλημα που δημιουργείται από την έλλειψη εσωτερικής συνεννόησης τη δύσκολη αυτή περίοδο. Αναμένεται να δούμε το είδος του πολιτικού λόγου που θα παραχθεί εκ μέρους της νέας «δημοκρατικής συμμαχίας», αν και το κομματικό παρελθόν αυτών που την αποτελούν θέτει εξαρχής ερωτηματικά για τη φρεσκάδα του εγχειρήματος.

Ο λόγος όλων των παραδοσιακών πολιτικών χώρων λοιπόν είναι πεπερασμένος λαμβάνοντας υπόψιν τα δεδομένα της εποχής. Κανένας δε πρότεινε στην κυβέρνηση Παπανδρέου ουσιαστικές και βιώσιμες λύσεις και εμμένουν όλοι στο στείρο αντιπολιτευτικό λόγο, ενώ γνωρίζουν ότι στη θέση του Παπανδρέου θα έπρεπε να ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο. Ίσως όλα αυτά αποδεικνύουν ότι ήρθε η ώρα για πιο ώριμες επιλογές που θα αντικαταστήσουν το πεπαλαιωμένο κομματικό σύστημα. Στο δρόμο της δημοκρατικής συμμετοχής, ίσως έτσι όπως αυτή εκφράστηκε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη στις πρόσφατες εκλογές.